NVO “Centar za omladinsku edukaciju” je nevladina, neprofitna i nepolitička omladinska organizacija, koja podržava, afirmiše i podstiče mlade ljude na jačanje aktivizma, volonterizma, mobilnosti i neformalne edukacije.

Od 2022. godine ova organizacija u Crnoj Gori sprovodi program Social Impact Award (SIA), najveći evropski program podrške društvenom preduzetništvu mladih koji se sprovodi u 25 zemalja i čija zajednica broji više od 30.000 društvenih inovatora koji su startovali svoj biznis nakon SIA inkubacije.

Social Impact Award (SIA) podržava mlade društvene preduzetnike u ranim fazama razvoja i primjene inovativnih biznis rješenja za aktuelne probleme u zajednici, a postoji od 2009. godine kada su ga pokrenuli Univerzitet za biznis i ekonomiju i Impact Hub u Beču, u partnerstvu sa Erste Fondacijom. Erste banka u Crnoj Gori je generalni pokrovitelj Social Impact Awarda (SIA) i obezbjeđuje pobjedničkim timovima početni kapital za realizaciju ideje i edukaciju kroz radionice koje vode naši zaposleni, iz različitih oblasti poput računovodstva ili marketinga.

O društvenom preduzetništvu, potencijalu, perspektivama za njegov razvoj u Crnoj Gori i zakonskom okviru, razgovaramo sa Jugoslavom Radovićem, izvršnim direktorom i Natalijom Bošković, projektnom menadžerkom u NVO Centar za omladinsku edukaciju.

Zašto je društveno preduzetništvo važno?

Jugoslav: Ovaj način poslovanja je prepoznat širom Evrope i svijeta, a mi se kroz naš rad trudimo da dodatno osnažimo svijest zajednice o važnosti ovog koncepta. Društveno preduzetništvo u prvi plan stavlja ljude, rješavanje problema, okruženje i resurse sa kojima raspolaže, a tek nakon toga kao fokus pozicionira opšte poznatu želju svakog preduzetnika – održivost i profit.

Socijalna ekonomija i društveno preduzetništvo mogu biti odgovor na mnoge probleme i izazove sa kojima se danas suočavaju mlađe generacije i naše društvo u cjelini. Uspjeh društvenog preduzeća se mjeri na osnovu ukupne pozitivne promjene koje ono generiše u društvu, a dobrobit koju društveno preduzetništvo donosi je višestruka. Ono doprinosi razvoju samozapošljavanja – stvaranja novih radnih mjesta sa akcentom na socijalno zapošljavanje, razvoju novih poslovnih modela i modela upravljanja, razvoju lokalnih zajednica, očuvanju životne sredine, povećanju broja inovacija, povezivanje sa kupcima van ekonomske svrhe, ostvarivanju ciljeva održivog razvoja i slično.

U konačnom, ovaj koncept obezbjeđuje društvenu uključenost ranjivih grupa, radnu integraciju teško zapošljivih kategorija i na taj način omogućava ono opšte dobro, koje uglavnom profitno orijentisan biznis sektor ne prepoznaje kao glavnu kariku ili prioritet u svom rad.

Sve gore navedeno su razlozi zašto je naš tim odlučio da kroz realizaciju Social Impact Award (SIA) programa u Crnoj Gori pruži snažnu podršku razvoju društvenog preduzetništva u našoj zemlji.

Kakva je situacija u ovoj oblasti u Crnoj Gori?

Natalija: Nismo ponosni na trenutni status društvenog preduzetništva u našoj zemlji, s obzirom na to da ono nije dovoljno prepoznato različitim institucionalnim okvirima. Nepostojanje Zakona koji jasno targetira ovaj vid poslovanja, te programa koji kontinuirano pružaju podršku društvenim preduzetnicima umnogome otežava posao svima koji se trude osnažiti ovaj koncept u Crnoj Gori. Nedostatak jasne i ujednačene formulacije društvenog preduzetništva na globalnom nivou, jasno se odražava i na situaciju u našoj zemlji.

U Crnoj Gori, koncept društvenog preduzetništva je i dalje u početnoj fazi prepoznavanja. Ono je relativno nov fenomen u socijalnim i ekonomskim djelatnostima, koji obuhvata različita područja ljudskog, privrednog i društvenog djelovanja.

Smatramo da bi normativni okvir omogućio prostor za šire diskusije i razvoj ovog koncepta, ali sa druge strane motivisao i okupio mlade ljude da sa više pažnje i želje razvijaju različita društvena rješenja, koja će na dugi rok rješavati probleme lokalnih zajednica u Crnoj Gori. Trenutno, ne postoji odgovarajući strateški plan razvoja društvenog preduzetništva, te smatramo da je neophodno razmisliti i pronaći načine za kreiranje i usvajanje Nacionalne strategije za razvoj socijalne ekonomije, koja može sadržati konkretan plan aktivnosti i načine za umrežavanje ključnih aktera u ovom procesu, što će se u budućnosti pozitivno reflektovati na finansijski sistem naše zemlje.

Vjerujemo da nakon podrobne analize stanja i budućeg uređenja pitanja društvenog preduzetništva u Crnoj Gori, možemo biti u prilici da vidimo snažan razvoj ovog koncepta u našoj zemlji. Umrežavajući se sa organizacijama iz regiona, širom Evrope i svijeta, upoznaćemo različite načine rada koji će omogućiti domaćim mladim društvenim preduzetnicima da unapređuju svoje poslovne modele i pomognu u misiji smanjenja nezaposlenosti mladih u Crnoj Gori.

Sigurni smo da u našoj zemlji postoje resursi i znanja koja mogu da se stave u funkciju pronalaženja održivih i inovativnih rješenja za pomenute izazove sa kojima se suočavamo, a koja za sada u dovoljnoj mjeri ne prepoznajemo.

Kako projekat Social Impact Award (SIA) doprinosi razvoju društvenog preduzetništva u Crnoj Gori?

Natalija: Program je osmišljen u cilju podizanja svijesti o društvenom preduzetništvu među mladima, kompanijama, državnim institucijama, akterima u akademskoj i naučnoj zajednici, kao i zainteresovanoj javnosti. Realizacija aktivnosti doprinosi snažnijoj edukaciji na polju inovacija, znanja i vještina, kao i konkretne podrške idejama, koje imaju potencijal za realizaciju i pozitivan društveni uticaj u Crnoj Gori, ali i širom svijeta.

Dugoročni cilj projekta je osnaživanje inovativne i naučne zajednice mladih i ambicioznih ljudi, koji zajedno sa svim zainteresovanim stranama kreiraju mikro eko-sistem, koji će podsticati njegove članove da kroz svoj rad i participaciju kreiraju pozitivne promjene u svojim lokalnim zajednicama i na nacionalnom nivou.

Program Social Impact Award (SIA) pored svoje edukativne i informativne strane, pruža i mentorsku i finansijsku podršku učesnicima i pobjednicima SIA takmičenja, a biti dio globalne inovativne zajednice pruža širok spektar mogućnosti, kao što su razmjena ideja, iskustva, umrežavanje i upoznavanje novih kultura. Imajući u vidu dvije godine COVID19 pandemije, smatramo da su ovi benefiti od velikog značaja za sve mlade ljude.

Mladi koji su učestvovali kroz ovaj program, društvena preduzeća koja su osnovana, kompanije-partneri koje su pomogle u razvoju i sprovođenju ovog projekta, jedni su od ključnih pokazatelja uticaja na lokalnu zajednicu, a posebna vrijednost Social Impact Award (SIA) programa se ogleda u obezbijeđenoj prilici svim pobjedničkim timovima u Crnoj Gori da svoje planove i ideje predstave na internacionalnom SIA samitu, koji okuplja pobjednike sa tri svjetska kontinenta.

Međunarodni program Social Impact Award (SIA) je podržan i prepoznat od strane Ministarstva nauke i tehnološkog razvoja u ime Vlade Crne Gore, a organizacija finala SIA takmičenja je sastavni dio agende najvećeg naučnog festivala u Crnoj Gori – “Dani nauke i inovacija”.

Da li su mladi ljudi u Crnoj Gori zainteresovani za učešće u ovim temama i društveno preduzetništvo uopšte?

Jugoslav: Društveno preduzetništvo predstavlja značajnu pokretačku snagu socijalnog i ekonomskog razvoja i pruža brojne prilike, a može biti odgovor na mnoge izazove i probleme sa kojima se danas suočavaju mladi.

Kako bi uticali na brojna ekonomska, ekološka, zdrastvena, obrazovna i mnoga druga pitanja, primjenom ovog inovativnog pristupa oni mogu svojim djelovanjem uticati na pomenute teme, a upravo projekti poput našeg pomažu u ovoj misiji približavanja benefita ka ciljnoj grupi.

Imajući o vidu da potencijal ovog koncepta na našem podrjučju još uvijek nije prepoznat u velikoj mjeri, kroz program Social Impact Award (SIA) imamo priliku da afirmišemo i približimo ovaj koncept mladima dok su još u sistemu formalnog obrazovanja, kroz organizaciju niza besplatnih edukacija, ali i kroz mentorsku i finansijsku podršku za one najbolje.

U prethodnom ciklusu ovog projekta, naišli smo na veliko interesovanje i uključenost mladih ljudi širom Crne Gore, kako kroz naše edukativne i promotivne aktivnosti, tako i kroz naše online događaje, što nam jasno govori da su oni zainteresovani da učestvuju u razgovorima na ove teme, pogotovo kada se radi o preduzetništvu i započinjanju različitih vrsta biznisa na lokalnom ili nacionalnom nivou.

Koji su najznačajniji rezultati projektnog ciklusa u 2022. godini?

Natalija: Realizacijom ovog internacionalnog projekta u Crnoj Gori omogućili smo povezivanje talentovanih mladih ljudi u našoj zemlji sa vršnjacima iz 18 drugih država, sa tri kontinenta (Evropa, Azija i Afrika), a participaciju više od 1.000 učesnika kroz različite aktivnosti zaista smatramo najvećim uspjehom i rezultatom. Za nas, kao organizaciju koja baštini osnovne postulate u radu, kao što su inkluzivnost različitih ciljnih grupa i dostupnost sadržaja za sve, veoma je važno da mladima u kontinuitetu kreiramo nove prilike i sadržaje.

Vodeći se tom željom, ovaj društveno odgovorni projekat vidimo kao idealnu priliku da osnažimo svijest upravo te ciljne grupe i pružimo im podršku, ali i još snažnije zagovaramo ideju o društvenom preduzetništvu, temi koja u Crnoj Gori još uvijek nije dovoljno istražena.

Ponosni smo na činjenicu da je ovaj program u vrlo kratkom periodu okupio sjajne i referentne partnere – državne institucije, akademsku i naučnu zajednicu, biznis sektor, kao i nevladine organizacije, te kroz sinergiju svih aktera vidimo ogromnu želju i volju da zajednički kreiramo buduće korake i doprinesemo razvoju ovog vida preuduzetništva u Crnoj Gori.

U konačnom, kroz sve navedene aktivnosti potrudili smo se da osnažimo zajednicu mladih društvenih inovatora u našoj zemlji, da ih podstaknemo da rade na sebi i razvoju svojih ideja, te na adekvatniji način koriste prilike za dodatnu edukaciju. Vođeni tom željom, organizovali smo više od 40 različitih edukativnih i promotivnih događaja, uz učešće više od 50 eksperata iz raznih oblasti.

Sigurni smo da je ovo samo početak jedne lijepe priče o značaju društvenog preduzetništva za dalji ekonomski razvoj jedne zemlje, ali i najbolja najava svih aktivnosti i dešavanja na projektu Social Impact Award (SIA) u 2023. godini, u okviru kojeg očekujemo veliki angažman mladih ljudi i kreiranje ideja koje zaista mijenjaju svijet na bolje.

Poruke za mlade ljude u našoj zemlji?

Jugoslav:  Vjerujemo da mladi u Crnoj Gori imaju snažan potencijal i da kroz plansko usavršavanje ličnih kompetencija, obrazovnu mobilnost i umrežavanje sa vršnjacima u Crnoj Gori i širom Evrope mogu napraviti značajne uspjehe.

Upotreba interneta i modernih tehnologija, pored ogromnog prostora za ispunjavanje slobodnog vremena, sa druge strane pruža i veliki broj različitih alata, programa i kurseva za dalje učenje i istraživanje. Upravo iz tog razloga, sigurni smo da se u crnogorskoj omladini nalaze neotkriveni talenti, inovatori, naučnici i društveni preduzetnici koji će kroz svoje ideje pomoći zajednici i zemlji u kojoj žive.

Tim NVO Centar za omladinsku edukaciju stoji na raspolaganju za sve dobre ideje koje će na dugi rok osnažiti položaj mladih ljudi u Crnoj Gori, a našim dragim prijateljima iz Erste banke se zahvaljujemo na višegodišnjoj istinskoj podršci projektu, kao i na pozivu da ispričamo našu zajedničku SIA priču! 🙂

O NVO Centar za omladinsku edukaciju:

NVO “Centar za omladinsku edukaciju” je nevladina, neprofitna i nepolitička omladinska organizacija, osnovana u Podgorici 2009. godine, sa ciljem da podrži, afirmiše i podstakne mlade ljude na jačanje aktivizma, volonterizma, mobilnosti i neformalne edukacije.

Kao društveno odgovorna organizacija, godinama realizuje projekte koji se odnose na jačanje kapaciteta mladih, njihovu neformalnu edukaciju, razvoj kulture učešća mladih, obezbjeđivanje mehanizama za njegovanje aktivizma, razvoj omladinskog rada kao podrške u procesu osamostaljivanja, unaprijeđenje međuresorske saradnje itd.

Organizacija u svom portfoliju ima veliki broj ostvarenih saradnji sa državnim institucijama, akademskom i naučnom zajednicom, biznis sektorom, domaćim i međunarodnim organizacijama.

U prethodnih 5 godina, projektni tim je realizovao više od 15 međunarodnih i domaćih projekata, među kojima se izdvajaju dva najpopularnija omladinska programa u Crnoj Gori: Evropska omladinska kartica (EYCA) i Social Impact Award (SIA), koji su do sada okupili više od 40.000 mladih ljudi.

Energija mladih kao bogatstvo tima NVO COE: Batrić Buzić, Jugoslav Radović, Natalija Bošković, Jelena Kavarić, Zorica Barjaktarović, Amar Mulić

Izvor:  ERSTE INTERVJU, BLOG